به گزارش آرت کافه،در ابتدای این جلسه که مصطفی شیری اجرای آن را برعهده داشت پیروز کلانتری در پاسخ به پرسشی درباره نحوه ساخت فیلمی درباره زندهیاد همایون صنعتی گفت: پیش از آنکه تصمیم به ساخت این فیلم بگیرم نسبت به شخصیت پدربزرگِ همایون صنعتی کنجکاو شده بودم و دلم میخواست درباره او که حدود یک قرن پیش زندگی بسیار غریبی داشته فیلم بسازم، اما محمود باقری، مدیرعامل لیامفیلم که سرمایهگذاری ساخت این فیلم را برعهده دارد، اصرار داشت به جای پدربزرگِ همایون صنعتی درباره خود او فیلم ساخته شود.او تاکید داشت تقریباً هر دو سال یکبار درباره یکی از شخصیتهای برجسته و مهم فرهنگی فیلم بسازیم و قرعه نخستین اثر به ساخت مستندی درباره مرحوم همایون صنعتی افتاد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره دلیل چشمپوشیدن خود بر گفتوگوهای تصویری به جا مانده از زندهیاد صنعتی گفت: وقتی از صدا و شعرهای [همایون] صنعتی استفاده کردم، دیگر دلیلی برای نمایش تصویرهای او نمیدیدم. ضمن اینکه سندهای تصویری بهجا مانده از زندهیاد صنعتی، حس روایتگری چندانی برایم نداشت.«مستند «همایون» برگرفته از برخی دغدغههای محتوایی است که با موضوع فیلم دارم. شکلی از کار که برخی دغدغههای شخصی خودم نیز به آن اضافه شده است.
کلانتری سپس با اشاره به دغدغههای ساختاری خود در هنگام ساخت فیلم توضیح داد:گفتارمحور و فیلم/مقاله بودن ساختههای اخیرم تنها یکی از همین دغدغههاست. در هنگام ساخت «همایون» نیز با تصور این که چنین ظرفیتهایی وجود دارد دلم میخواست به شکل دیگری گفتار فیلم را پیش ببرم. گفتاری که در ترکیب با روایت ۹ نفر از دوستان و نزدیکان او پیش میرود و اطلاعات مورد نظر فیلم را تا حدی تکمیل میکند.ساخت این فیلم برای خود من هم یک نوع زورآزمایی بود تا ببینم چهگونه میتوان با اتکا به حرفهای سایرین دربارهی یک شخصیت، درامی شامل ارتباط با یک شخصیت را شکل داد و فیلمی هفتاد و پنج دقیقهای ساخت.
وی سپس با اشاره به علاقه شخصی خود به شعر و همچنین خصایص بخشهای شرقی ایران گفت: به همین خاطر در فیلم مورد بحث، شعرهای همایون صنعتی و بخش دوم زندگی او (در کرمان) برایم اهمیت داشت و آها را برجسته کردم.
کلانتری توضیح داد: فیلمساز مسوولیتی در خصوص ارائه همه اطلاعات درباره شخصیت محوری فیلم ندارد. به همین دلیل در این فیلم تلاش کردم دغدغههای خودم را به زندگی همایون صنعتی گره بزنم و اگر نگوییم عمیقتر، دستکم مسائل بهتر حس شدهای را دربارهی او ارائه دهم.همایون صنعتی با وجود این که آدم بسیار مهمی است، اما بین مردم کمتر شناخته شده. به همین خاطر تصمیم گرفتم گسترهای از شخصیت او را در معرض دید تماشاگران قرار دهم تا مخاطب در ارتباط با حسی که نسبت به شخصیت محوری فیلم پیدا میکند به او نزدیک شود. به این ترتیب «همایون» بیش از آنکه مدعی شناساندن زندهیاد همایون صنعتی به مخاطبان باشد، دعوتکننده آنها به بیشتر شناختن اوست.
هنوز هم جای فیلم یا فیلمهای عمیق و جمع و جورتری دربارهی همایون صنعتی خالی است و اگر بپذیریم که مستند «همایون» دعوت خوبی برای شناختن همایون صنعتی است، شاید مستندسازان بیشتری ترغیب شوند تا در فیلمهای خود به این شخصیت بپردازند.
کلانتری سپس در پاسخ به نکته مطرح شده از سوی یکی از تماشاگران مبنی بر عدم اشاره فیلم به رابطه گفتوگو و شوندهها با شخصیت محوری گفت: بههرحال این حق طبیعی شماست که در ارتباط با فیلم چنین پرسشی داشته باشید،اما دلیل عدم اشاره به نام افراد در طول فیلم به این خاطر است که در همان ابتدای فیلم اشاره کردهام افرادی که با آنها گفتوگو شده کسانی هستند که با زندهیاد صنعتی دورههای بسیار نزدیکی داشتهاند. به عبارتی دیگر آنها شارحان و تحلیلگران او به حساب نمیآیند.این از شکل ساختاری فیلم میآید که به روایتی سه وجهی درباره همایون صنعتی اشاره دارد. روایتی شامل نگاه خودم به شخصیت، روایت او از خودش و روایت دیگران دربارهی او.
دلم میخواست این تمهید تا پایان فیلم پابرجا بماند. در حقیقت، تاکید بر آدمهایی که با آها گفتوگو شده، به روح یا روایت واحدی اشاره دارد که از طریق تنوع این افراد حاصل شده است.»
وی درباره مرحله تدوین فیلم گفت: با وجود آنکه طرح کلی فیلم از قبل مشخص شده بود ،اما رسیدن به جزییات آن بسیار وقتگیر و خستهکننده بود. بههرحال ترکیب گفتار متن با گفتههای آدمها درباره صنعتی و همچنین متنهایی که از او به یادگار مانده باید شکل مناسب و جذابی پیدا میکرد و این، خود به تنهایی بسیار زمانبر و طولانی بود.
کلانتری در بخش پایانی جلسه در پاسخ به پرسش مجری برنامه درباره کیفیت ارتباط فیلم با مخاطبان خود توضیح داد: ارتباط با مخاطب، چندان دست هنرمندِ فیلمساز نیست و او نمیتواند با خود فکر کند نتیجه چه خواهد شد.بههرحال هر هنرمندی مخاطب بالقوهی خود را دارد. طبعاً اگر من به عنوان فیلمساز، فکر و دغدغههایی دارم، بخشی از جامعه، مخاطبان کارهایم به حساب میآیند. این در حالی است که مخاطبان سینمای مستند عمدتاً کسانی هستند که با فضای این نوع فیلمها گره خورده و با آن مانوس هستند.
وی سپس «تعداد مخاطب بیشتر» را «مخاطبان اضافه بر درآمد فیلم» دانست و افزود: از این زاویه، متوجه معنیِ مخاطب انبوه و گسترده برای فیلمهای مستند نمیشوم. امیدوارم «همایون» توانسته باشد کنجکاوی مخاطبان نسبت به شخصیت برجسته «صنعتی» را برانگیخته و آنها را برای پیدا کردن اطلاعات بیشتر درباره او ترغیب کرده باشد.