جای خالی هلال احمر در قاب سینما و جعبه تلویزیون

آرت کافه-سیدرضااورنگ:سینما دنیای گسترده و جذابی است که مانند آینه ای ،تمام پدیده های جهان و مردم آن را می توان در آن به تماشا گذاشت.وقتی هنر هفتم پا گرفت و همه گیر شد،همگان پی بردند سینما رسانه ای قوی و پر مخاطب است که می تواند تاثیر گذاری فراوانی روی مردم داشته باشد.برای همین موضوعات، مشکلات،دانش ها،ورزش،دین،مسایل سرگرم کننده و هر موضوع دیگری که قابلت به تصویر درآمدن داشت،سوژه فیلم های مستند و داستانی شدند.هرچند فیلم های مستند بسیار جذاب و تاثیر گذار هستند،اما مخاطبان با آثار داستانی بیشتر ارتباط برقرار می کنند.به همین خاطر کمپانی های فیلمسازی در تمام جهان،به خصوص کشورهای صاحب سینما دست به کار شدند تا با ساخت فیلم از روی موضوعات مختلف،مردم را به سالن های تاریک سینما بکشانند.تعداد موضوعاتی که قابلیت تبدیل به فیلم را داشته و دارند بسیار زیاد است،از مسایل دینی گرفته تا مشکلات پزشکی.
نگاهی اجمالی به تاریخ سینمای جهان این حقیقت را نشان می دهد که تقریبا درباره همه پدیده های جهانی و انسانی،به گونه ای فیلم ساخته شده و می تواند ساخته شود.یکی از سوژه هایی که در سینما و تلویزیون مورد استفاده قرار گرفت،علم پزشکی بود،از پرداختن به انواع بیماری و بیماران گرفته تا نقش پزشک و پرستار در جنگ های مختلف.
تعداد فیلم هایی که در این زمینه ساخته شده آن قدر زیاد است که ذکر نام حتی تعدادی از آنها نیز خارج از حوصله این نوشته است.به عنوان نمونه که مشتی از خروار است می توان به فیلم «ضربه مغزی» با هنرمندی ویل اسمیت اشاره کرد.در این فیلم ویل اسمیت نقش یک پزشک کارکشته و کارشناس درجه یک پزشکی قانونی را بازی می کند.پزشک فیلم متوجه می شود برخی از ورزشکاران بیسبال آمریکایی قبل از مرگ زود رس خود دچار آسیب های شدید مغزی شده اند که از دید پزشکان ورزشی و دیگر دکتران مخفی مانده است.این فیلم، یک سوژه مهم و صددرصد پزشکی را آنچنان جذاب و فنی نشان داده است که هر بیننده ای،از عام تا خاص آن را می پذیرد.در «ضربه مغزی» یک آموزش غیر مستقیم و جود دارد و یک اعلام خطر که مخاطبان این نکته آموزشی را برداشت می کنند،بدون اینکه به زور به ذهن آنان فرو کرده شده باشد.
امداد های فوری و پزشکی نیز بسیار سوژه فیلم های سینمایی و تلویزیونی شده اند.در بسیاری از فیلم های جنگی یا آنهایی که درباره بلایای طبیعی ساخته شده اند نقش پزشک،پرستار و بهیار بسیار پررنگ است،حتی بسیاری از این آثار از روی زندگی پزشکان و پرستاران ساخته شده است،مانند فیلم هایی که از روی زندگی فلورانس نایتینگل( که به عنوان اولین پرستار شناخته می شود) ساخته شده اند.در این گونه فیلم ها نقش صلیب سرخ جهانی کاملا روشن نمایش داده شده اند،بدون اینکه تبلیغاتی باشند،حتی اگر با حمایت مالی و معنوی نهادهای پزشکی یا دولتی ساخته شده باشند.
سریال های زیادی نیز در جهان با موضوع پزشکی ساخته شده اند و از معروف ترین آنها که روی آنتن تلویزیون ایران رفته اند می توان به: «روزهای زندگی» ، «پزشک دهکده» و به خصوص مجموعه جذاب و پرطرفدار«پرستاران» اشاره کرد.درباره سریال «پرستاران» به جرات می توان گفت بهترین در نوع خود است.زیرا هم قصه های جذابی دارد،هم شخصیت های دوست داشتنی و باور پذیر و هم اینکه بسیار آموزنده بود. مخاطبان با دیدن این مجموعه جذاب،هم جذب تاثیرات بصری و محتوایی آن قرار می گرفتند و هم با دقایق پزشکی ،بیماری های مختلف و چگونگی کمک به خود و بیماران دیگر آشنا می شدند.با اینکه این سریال بارها تکرار شد،اما باز دیدن آن برای مخاطب ایرانی جذاب بود و هست.
در ایران نیز تعداد معدودی فیلم با موضوع پزشکی و امداد ساخته شده است،اما متاسفانه نه جذاب بودند و نه آموزنده.برخی از آنها سعی داشته و دارند که به مخاطب آموزش مستقیم دهند،برای همین تماشاگران مقابل این گونه فیلم ها و سریال ها جبهه گرفته یا آن را نمی بینند.
این نکته مهم در ایران همیشه فراموش می شود که برای آموزش موضوعات مختلف به مخاطب،اول باید فیلم یا سریال جذابی ساخت تا مردم جذب شوند،بعد نکات آموزشی را به صورت غیر مستقیم به آنان آموخت.به همین دلیل فیلم ها و سریال هایی که با موضوعات پزشکی در ایران ساخته شده اند با اقبال مواجه نشده اند.به عنوان مثال بارها و بارها با موضوع اعتیاد که آن را هم می توان یک نوع بیماری محسوب کرد،فیلم و سریال ساخته شده،اما در جامعه تاثیر معکوس داشته و این معضل همه گیر تر شده است.صرف میلیاردها تومان پول بیت المال به هدر رفت،به این خاطر که نمی دانستند باید چگونه فیلمی بسازند که تاثیر گذار باشد.
یکی از فیلم های معدودی که درسینمای ایران با موضوع پرستار ساخته شد «پرستارشب» با کارگردانی محمدعلی نجفی نزدیک به سه دهه پیش بود.در تلویزیون نیز سریال ضعیف«پرستاران» تولید شد که آن قدر بی تاثیر بود که گویی اصلا ساخته نشده است.
عدم توانایی فیلمنامه نویسان و فیلمسازان در نمایش درست علم پزشکی،پزشکان و پرستاران باعث شده،جامعه پزشکان و پرستاران به فیلم های ساخته شده،به علت ضعیف و توهین آمیز بودن واکنش های تند نشان دهند.باید در نظر گرفت جامعه پزشکی و پرستاران در این مهم مقصرنیستند.آنان نمی گویند درباره این دو صنف اصلا فیلم نسازید،حرف شان این است باید کسی که در این عرصه قدم می گذارد،هم با اهالی و دانش این عرصه آشنایی داشته باشد و هم فیلمسازی توانا و بی غرض باشد.معلوم است که هر فیلمی با غرض راجع به هرصنفی ساخته شود با واکنش تند مواجه می شود.
هلال احمر در ایران از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.زیرا اگر این نهاد مهم هنگام وقوع بلایای طبیعی و حوادث، به موقع به کمک آسیب زدگان نشتابد،مصیبت و آسیب ها بسیار بیشتر خواهد شد.برای همین مردم در زمان حوادث ،اول چشم به راه نیروهای هلال احمر هستند.
نقش مردم نیز بسیار حائز اهمیت است،اما به شرطی که با هدایت سازمان هلال احمر صورت بگیرد،اگر هرکس یا گروهی به دلخواه بخواهد عمل کند،مشکلات ،هم بیشتر می شود و هم کمک ها به دست همه آسیب دیدگان نمی رسد.
در این چند سال که تعداد حوادث طبیعی زیاد بوده،سازمان هلال احمر تمام توان خود را به کار گرفته تا به داد آسیب دیدگان برسد.
اخیرا عده ای از ورزشکاران و هنرمندان،هنگام وقوع حوادث،بدون هماهنگی با هلال احمر اقدام به جمع کردن کمک های مردمی کرده و بدون هماهنگی با این نهاد به مناطق رفته و کمک ها را مقابل دوربین های عکاسی و فیلمبرداری پخش می کنند،بدون اینکه آگاهی داشته باشند منطقه آسیب دیده به چه کمک هایی و چه مقدار نیاز دارند.برای همین بسیاری از کمک ها یا به دست آسیب دیده های واقعی نمی افتد یا حیف و میل می شود.
برخی از هنرمندان و ورزشکاران نیز،دور از هیاهوهای کاذب و گرفتن سلفی،هدایا و کمک ها را در اختیار مسوولان هلال احمر گذاشته اند که باید کار آنان را ستود و الگوی دیگران قرار داد.
در سینما و تلویزیون جهان در باره صلیب سرخ جهانی و کمک هایش به آسیب دیدگان در حوادث مختلف ،فیلم ها و سریال های گوناگونی ساخته شده است،اما در سینما و تلویزیون ایران این گونه آثار یا به چشم نمی خورد یا چشمگیر نیست.
هلال احمر نهادی است مهم،به خصوص در کشور حادثه خیز ایران.اگر نتوان توانایی های این سازمان مهم و تاثیر گذار را به تصویر کشید و نحوه کمک رسانی آنان را هنگام وقوع حوادث طبیعی و غیر طبیعی به مرم نشان داد،در آینده با مشکلات بیشتری روبرو خواهیم بود.اینکه مدام فیلم های آموزشی و مستند ساخته و به زور بخواهند به مردم یاد دهند،به هیچ وجه کارساز نیست.از این نوع برنامه ها در صدا و سیما بسیار ساخته شده که کمترین تاثیر را نیز نداشته است.شاهد این مدعا همین اتفاقاتی است که در وقوع حوادث اخیر دیده شد.کسانی که کاری از دست شان بر نمی آید بدون هماهنگی با مسوولان هلال احمر،برای خود جولان می دادند و سلفی می گرفتند.
اگر نهاد هلال احمر می خواهد به مردم آگاهی دهد،باید با کمک دولت و دیگر نهادها،بودجه ای مکفی برای ساخت سریال های تلویزیونی و فیلم های سینمایی فراهم آورد و فیلم ها مجموعه های جذاب داستانی بسازد تا مخاطبان را به سالن های تاریک سینما یا پای تلویزیون کشانده و از طریق فیلم های مردم پسند، آموزش های خود را به صورت غیر مستقیم ارائه کند تا روی مردم تاثیر گذار باشد.ساختن چنین فیلم هایی کار هرکسی نیست.نباید بودجه بی زبان را که متعلق به همه مردم است در اختیار هرکسی قرار داد تا فیلم ها و مجموعه های ضعیف و بی مخاطب بسازد.
متاسفانه بسیاری از این بودجه های دولتی که برای ساخت فیلم با موضوعات خاص به برخی از فیلمسازان سفارش داده شده به هرز رفته است.زیرا مدیران مسوول قصدشان ساخت فیلم خوب نبوده،فقط خواسته اند بیلان کاری ارائه دهند.
دولت و ارگان های مردم نهاد ،باید به کمک هلال احمر بیایند تا برای ساخت آثار خوب و جذاب با موضوع بلایای طبیعی و عملکرد هلال احمر،هم بودجه مناسبی در اختیار بگذارند و هم با همفکری یکدیگر،فیلمسازان کار بلد را به این کار بگمارند.هر سال ارگان های مختلف مبالغ هنگفتی را خرج فیلم هایی می کنند که نه جذاب هستند و نه کمکی به کشور و مردم آن می کنند.آیا نباید بخشی از این بودجه های کلان به ساخت فیلم های خوب با موضوع هلال احمر اختصاص داده شود؟
سازمان هلال احمر نیز باید پیگیر این قضیه باشد و از روی این مهم به راحتی نگذرد.زیرا ساخت مستندهای آموزشی که با حداقل بودجه ساخته شده و حکم بیلان کاری را دارد تاثیری روی مردم ندارد.به دلیل وقوع مکرر بلایای طبیعی در ایران، باید این نهاد چاره ای نو و کار ساز بیندیشد.
یادمان نرفته و نمی رود که نیروهای هلال احمر در دوران دفاع مقدس چقدر ایثار از خود نشان دادند.کمک و امداد نهاد هلال احمر نیز هنگام جنگ ۸ ساله بسیار موثر و کارساز بود.با این همه تلاشی که این سازمان در دوران دفاع مقدس انجام داد،در فیلم های جنگی ایران اثر کمرنگی ازآن می بینیم.باید هرچه زود تر برای ساخت فیلم و سریال هایی با موضوع هلال احمر توسط سازمان ها و مسوولان ذی ربط اقدام شود تا هم تلاش ایثار گران این نهاد برای مردم نمایش داده شود و هم نکات آموزشی و هشدارها را نشان داد.




@nasrodinmolla