قزوین یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران است که ۱۱درصد از آثار تاریخی ملی ثبت شده در این استان و شهر واقع شده است و از این نظر رتبه نخست را در کشور دارد.
قزوین در زمان صفویان ۵۷ سال پایتخت ایران بوده که بسیاری از آثار تاریخی بعد از اسلام به این دوره باز می گردد.
این استان به دلیل قرار گرفتن روی ۸ گسل فعال یکی از استان های لرزه خیز کشور است و متاسفانه ۴۰۰ هکتار از این استان را بافت فرسوده تشکیل داده است.
قزوین یکی از مناطق عمده تولید فندق، پسته، ذغال اخته(درخت)، انگور و کشمش در ایران است.
نوشته های باستانی یونان قزوین را با نام «راژیا » معرفی می کند . پس از آن در نوشته های اروپایی این شهر را با نام شهر باستانیه «آرساس» یا «آرساسیا» شناخته می شد.اشکانیان قزوین را به نام مؤسس آن «اردپا» می خواندند و ساسانیان نام این شهر را «کشوین» (یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد ) نهاده بودند.در برخی متون نام این شهر«قسوین»(یعنی شهری که مردمی پر صلابت و استوار دارد) ذکر شده است. مورخان و باستان شناسان عصر حاضر قزوین را عربی شده «کاسپین» می دانند و بر این باورند که قوم کاسپی ها که در سواحل دریای کاسپین می زیستند ،به مرور کوچ کرده و شهر قزوین را بنا نهادند. به همین دلیل است که در متون کهن عثمانی و عربی نام دریای خزر «بحرالقزوین» ذکر شده.
پیشینه این شهربه دو بخش تقسیم می شود
۱.دوره پیش از اسلام
۲.دوره پس از اسلام
دوره پیش از اسلام به دو بخش اقوام کاسپین و دوره ساسانی تقسیم می شود.
دوره پس از اسلام نیز به دو بخش دوره اسماعیلیه و دوره صفویه تقسیم می شود.
پوشاک مردان
استفاده از کلاه در گذشته بین مردان متداول بوده و هر شخص با توجه به شغل و جایگاه اجتماعی و شرایط اقتصادی از نوعی کلاه استفاده می کرد.
پیراهن ها معمولا به رنگ سفید و ساده ،سپس پیراهن هایی با یقه هایی بلند به نام یقه قزاقی متداول شد و بعد یقه ملایی جای آن را گرفت.
اغلب مردان در گذشته گیوه ای به پا داشتند به نام های جوراب و آجیده که در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گرفت.اشخاص اعیان گیوه های بسیار ظریف و مرغوب تری می پوشیدند که به گیوه ملکی معروف بود.
پوشاک زنان
در گذشته زنان قزوینی زیر پیراهن خود شلیته به پا می کردند.جنس پارچه آن اغلب ململ،چیت کرباس و در انواع ساده و متنوع گلدار و یا مشکی بود.جوانان اغلب روی شلیته با نخ های رنگی گلدوزی می کردند.
ریل یا نیم تنه قزوینی که حدودا ۱۰۰ سال پیش در بین اعیان متداول بود.پاپوش زنان نیز به فراخور وضع مالی خانواده دارای انواع مختلف بوده که در تابستان گیوه های ظریف می پوشیدند.زنان اعیان از کفش های چرمی با مدل های متداول در زمان خویش استفاده می کردند.
به جز انواع پوششی که ذکر آنها رفت،انواع دیگر نیز در منطقه استفاده می شده ،از جمله: کوئینگ، جومه، کراس، شگ، کول چوغا، قرقره تمبون، اوزون تنبون و....
بازی های محلی قزوین
تمامی شهرها از قدیم الایام با توجه به فرهنگ و شرایط زندگی شان بازی های خاص خود را داشتند که متاسفانه امروزه خیلی از این بازی ها رو به فراموشی است.
در قزوین هم دو بازی محلی معروف وجود دارد:
۱.جِرَنگ جِرَنگ
۲.سنگ کَرِنو
غذاهای سنتی شهر قزوین
قیمه نثار، دیماج قزوین، کوکوی شیرین و مرصع پلو از غذاهای معروف قزوین است که خواهان بسیاری دارند.
جاذبه های گردشگری داخل شهر قزوین به حدی است که اگر بخواهید به همه آنها سر بزنید سه روز یا شاید هم بیشتر نیاز باشد، اما با یک برنامه فشرده می توانید به ۱۰ مکان دیدنی برتر شهر سر بزنید.
کاخ چهلستون، مسجد النبی، موزه شهر، حمام قجر، بازار قزوین، سرای سعد السلطنه، مسجد جامع قزوین و حسینه امینی ها.
