دوران باشکوه دوبله ایران رو به افول کامل است

آرت کافه-سید رضا اورنگ:هنوز مدت چندانی از تولد صدا در سینما نمی‌گذشت که لزوم دوبله فیلم‌ها به زبان‌های دیگر احساس شد. برای همین بعضی از کشورها دست به کار شدند تا بتوانند سینمای ناطق را برای مردم خود که با زبان اصلی فیلم آشنایی نداشتند قابل استفاده کنند. یکی از کشورهایی که در این کار پیشتاز بود و پیشرفت خوبی داشت ایتالیا بود. ایران نیز مانند برخی از کشورها لزوم دوبله فیلم‌ها را به زبان فارسی حس کرد. برای همین عده‌ای از تئاتری‌ها که از بیان و صدای خوبی برخوردار بودند به کشور ایتالیا اعزام شدند. اولین دوبله فیلم‌ها توسط ایرانیان در کشور ایتالیا صورت گرفت. طولی نکشید که ایران خود صاحب این تکنیک شد و دوبلورها در داخل کشور به هنرنمایی پرداختند. اولین دوبلورهای ایرانی اکثرشان از تئاتر به دوبله راه یافتند، چون هم دارای صدای خوب و قوی بودند و هم با فن بیان آشنایی داشتند. در مدت زمان کوتاهی دوبله ایران در جهان نامی برای خود دست و پا کرد. هنرمندان توانایی در عرصه دوبله خودنمایی کردند که صداهای‌شان به فیلم‌ها و بازیگران خارجی و داخلی جان دادند. صدای گیرا و توانای دوبلورهای ایران باعث شد مردم با هنرپیشه‌های خارجی و داخلی ارتباط بیشتری برقرار کنند. در کنار بزرگان دوبله، جوانانی وارد این عرصه شده و در کنار توانمندان این رشته بالیده و برای خود صاحب صدایی خاص شدند. دوبله از رشته‌هایی است که باید در استودیوها و کنار بزرگان آموخت. در کلاس‌های هنری نمی‌توان دوبلور پرورش داد. هر کدام از دوبلورهای ایران صدای خاص خود و با قدرتی که داشتند می‌توانستند با تغییر صدای‌شان کاراکترهای جدیدی بیافرینند. زمانی دوبله ایران حرف اول را در جهان می‌زد، اما اکنون این گونه نیست، زیرا با رفتن بزرگان کسی نتوانسته جای خالی آنان را پر کند. با گذشت ایام، دوبلورهای صاحب سبک پا به سن گذاشتند و برخی نیز دار فانی را وداع گفتند، بزرگانی که صدای گیرای‌شان همواره ماندگار خواهد ماند. امروزه همچنان فیلم‌های خارجی در ایران، بیشتر برای تلویزیون دوبله می‌شوند، اما به جز تنی چند از بزرگان باقی مانده، صدای بقیه چنگی به دل نمی‌زند و جنس صدای بزرگان را ندارد. نسل جدید نتوانسته پا جای پای بزرگان نسل قدیم بگذارد. برای همین کیفیت دوبله فیلم ها هر روز پایین‌تر می‌آید. اگر نبودند بزرگان نسل گذشته، پرچم دوبله خیلی وقت پیش پایین کشیده می‌شد. توقف اکران فیلم‌های خارجی در سینماها‌ی ایران باعث شد بسیاری از دوبلورهای توانا دچار تنگنا شوند، برخی نیز این کار را رها کردند. زمانی که فیلم‌های خارجی در ایران اکران می‌شد، دوبلورها شبانه‌روز و خستگی‌ناپذیر به کار مشغول بودند. این توقف آسیب‌های بسیاری بر صنعت دوبله وارد کرد. این موضوع باعث شد برخی از هنرمندان این رشته بار سفر بسته و به خارج بروند، برخی نیز جذب تلویزیون شدند، زیرا تلویزیون تنها جایی بود که هنوز فیلم‌های خارجی پخش می‌کرد. متاسفانه بین دوبلورهای نسل قدیم و جدید شکافی عمیق وجود دارد، شکافی که به نظر نمی‌آید هرگز پر یا کم شود. با درگذشت بزرگان دوبله، خلاء آنان به شدت حس می‌شود. هیچ کدام از دوبلورهای نسل جدید، حتی نتوانسته‌اند به گرد پای آنان برسند. دوبله ایران امروزه روزگار غریبی پیدا کرده است. نسل امروز دوبله نمی‌تواند با دست لرزان خود پرچم دوبله ایران را در اهتزاز نگه دارد. دیر نخواهد بود که این پرچم روی زمین بیفتد و دیگر کسی توانایی بلند کردن آن را نخواهد داشت. صداهای ماندگار در یادها باقی خواهند ماند و صداهای گذرا از یادها خواهند رفت. اگر نسل جدید همت نکند و زانوی تلمذ مقابل بزگان در قید حیات دوبله بر زمین نزند و خاشعانه نیاموزد و به کار نبندد، فاتحه دوبله ایران زودتر از آنچه که باید خوانده خواهد شد. در گذشت بزرگان عرصه دوبله، این موضوع را دوباره به ما یادآوری کرده و می کند که با رفتن این هنرمندان، جای خالی آنان هرگز پر نخواهد شد. بسیاری از هنرپیشه‌‌های خارجی شهرت خود در ایران را مدیون، استادان پیشکسوت و بزرگان عرصه دوبله هستند. بسیاری از بازیگران خارجی، صدای‌شان برای تماشاگران ایرانی آشنا‌تر است تا خودشان.
چندی است که فیلم های خارجی دوبله شده و در اینترنت منتشر می شوند،اما اکثر این دوبله ها آن قدر ضعیف و بی کیفیت هستند که مخاطب ترجیح می دهد با صدای اصلی و بیگانه فیلم را ببیند تا با دوبله با تعجیل و ناشیانه!
افسوس که دوران باشکوه دوبله ایران رو به افول کامل است. به زودی روزی فرا خواهد رسید که به جای گوش سپردن به صدای گرم دوبلور، چشم به زیرنویس‌های سرد و بی‌روح فیلم‌های خارجی بدوزیم.




@nasrodinmolla