
در ابتدای این نشست، قاسمخان درباره دلیل برگزاری این برنامه پژوهشی و مرور مکتب سینمایی نئورئالیسم توضیح داد: بررسی دوباره و چندباره این نوع از سینمای ایتالیا پس از سالها شکلگیری، متنهای تازهای به وجود میآورد و ما را وادار میکند که با برپایی این نوع برنامهها، بار دیگر و با نگاهی نو به آن بپردازیم و آن را مورد پرسش قرار میگیرند.
وی افزود: موضوع سینمای نئورئالیسم ایتالیا در عرصه سینمای ایران قدیمی و باسابقه است به دلیل اینکه این مکتب، تاثیرات خود را در محتوا، نوع و فرم سینمایی خود بر سینمای ایران گذاشتهاست؛ تاثیراتی که در نوع زیباییشناسی و پرداخت سینمایی این مکتب وجود داشت منجر شد تا به عنوان مکتب الهامبخشی برای سینمای ایران شود تا جایی که رییس موزه سینمای ایتالیا، این تاثیر را تا سینمای کیارستمی دنبال کردهاست.
مدیرعامل موزه سینمای ایران به تاثیرات سینمای ایران از مکتب نئورئالیسم ایتالیا اشاره کرد و گفت: این مکتب سینمایی در حدود سالهای ۱۳۲۵- ۱۳۲۰ با سینمای ایران تقارن پیدا میکند و سینمای تازه متولد شده ما برای نشان دادن مسائل و موضوعات خود، از این سینما بهره میگیرد.
قاسمخان تکنیک دوربین روی دست، ساخت فیلمهای سیاه و سفید، بهرهمندی از نابازیگران، پرداختن به موضوعات و مسائل اجتماعی و ... را از جمله سنتهای سینمای نئورئالیسم خواند که در رجوع به واقعیت به سینمای ایران نزدیک هستند.
وی افزود: سینمای ایران از این زیباییشناسیها آنچه را که با فضا و ادبیات ایرانی مطابقت دارد را در آثار خود استفاده کردهاست. افرادی چون استاد کامران شیردل، عباس کیارستمی، پرویز کیمیاوی، ناصر تقوایی و... از جمله کارگردانانی هستند که به خلق این فضا پرداختهاند.
مدیرعامل موزه سینمای ایران در پایان صحبتهای خود گفت: سینمای جهان، سینمای ایران را سینمای پیشرو و مورد توجه میدانند و این به این دلیل است که فیلمسازان ما همه عناصری که دریافت میکنند را با نوعی از هویت ایرانی به عرصه سینمای خود میآورند.
در ادامه این نشست سرجیو توفتی ضمن تشکر از برپایی این برنامه تخصصی و اکران فیلمهای نئورئالیسم ایتالیا در موزه سینمای ایران، گفت: سینمای نئورئالیسم ایتالیا مهم ترین حرکت سینمایی ایتالیاست. گروهی از منتقدان این مکتب را به یک مرد قد بلند و لاغر تشبیه کردهاند که کم هستند، اما ادامه دار، و در مقابل عدهای هستند مثل خودم، که این سینما را سینمای کوچک و چاق میبینند، چراکه این مکتب سینمایی تنها در تعداد محدودی از فیلمها وجود ندارد ،بلکه در بسیاری از آثار ایتالیایی ردپای نئورئالیسم را میتوان مشاهده کرد.
وی افزود: وحدتی که در این سینما وجود دارد و بین فیلمها مشترک است، موضوع اخلاق است. آنچه که ما از سینما توقع داریم این است که سینما هنریاست که در آن غیرواقعیها زیاد و مجموعهای از نور، سکانس و رفتار باشد درحالی که در نئورئالیسم واقعیت بسیار قوی و متفاوت است.
توفتی در پایان صحبتهای خود به فیلم مطرح «رم شهر بیدفاع» اشاره کرد و گفت: توانایی روبرتو روسلینی در روایت واقعیت، نمونهای از این سینماست. مکتب نئورئالیسم فیلمهایی را ساخته و در سینمای ایتالیا به جای گذاشته که مربوط به عوام و مردم عادی است.

سپس شهابالدین عادل، پژوهشگر و مدرس سینما به تاریخچه مکتب سینمایی نئورئالیسم پرداخت و در اینباره گفت: سینمای نئورئالیسم ایتالیا ماحصل تحولات بزرگی بوده که تقریبا از سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰ در حوزه نقد، ادبیات و شکلگیری صنعت سینما، ادامه داشته و شاید برای همین تاثیر خودش را تا روزگار جدید ایتالیا، تئوری و نظریههای فیلم و همچنین سینمای دیگر کشورها گذاشتهاست.
وی افزود: از آنجا که نگاه متفاوتی به زندگی واقعی مردم شکل میگیرد، برخی فیلمهای «رم شهر بیدفاع»، «پاییزا» و «آلمان سال صفر» - سهگانه روبرتو روسلینی - را آغاز سینمای نئورئالیسم میدانند.
این پژوهشگر سینما ادامه داد: موضوعات متنوع و مختلفی در این سینما وجود دارد ،اما رویکردهای کارگردانان به هرکدام از این موضوعات، حائز اهمیت است. مثل زمین میلرزد، معجزه در میلان، واکسی، دزد دوچرخه که هر کدام به بازنمایی جامعه ایتالیا پرداختهاند. محتوا و ساختار آثار مکتب نئورئالیسم، یک سینمای مستند درام است ،اما سازنندگان آثار از روشنفکران و تحصیلکردهها هستند و به مرور به سبکهای شخصی دست پیدا میکنند و در تحول سینمای جهان تاثیرگذار میشوند.
عادل سینمای نئورئالیسم را مطالعات فرهنگی ایتالیا خواند و در این باره توضیح داد: نئورئالیستها معتقدند ما داستانگویی نمیکنیم و با خرده پیرنگ و از طریق دوربین روی دست، لوکیشنها و محیطهای واقعی و ... بهانهای پیدا میکنیم برای رفتن به عمق جامعه. از این رو میتوان گفت، نئورئالیسم چیزی جز مطالعات فرهنگی آن دوران از ایتالیا نیست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: رویکرد کسانی که متن سینمای نئورئالیسم را مینوشتند، ژورنالیستی بوده از این رو حتی موضوع فیلمی مثل «سقف» یا «بام» را از یک بریده جراید، برهبرداری میکنند. آنها دغدغههای اجتماعی داشتند و مردم و بویژه طبقات محروم جامعه، برایشان مهم بودهاست.
عادل در پایان صحبتهای خود گفت: آنچه مسلم است، این است که نئورئالیسم سینمای بزرگی است و در این تردیدی نیست، چراکه بر فیلمسازانی معتبر جهان از زندهیاد عباس کیارستمی گرفته تا نوری بیلگه جیلان فیلمساز ترکیهای و فرهنگ و ساختار سینمایی خود ایتالیا نیز تاثیر گذاشته است.
پس از این نشست، سرجیو توفتی به همراه روبرتا باسانو مسوول خزانهدارى عکس موزه و فرانچسکا پاچى خبرنگار روزنامه لاستامپا در بخش امور خارجه از نمایشگاه گزیده عکس فیلمهای مکتب سینمای نئورئالیسم که در «گالری توگراف» موزه سینما برپا شدهاست، بازدید کردند.