در بررسی نظرات و آرای مهمانان و شرکت کنندگان در جشنواره قصه گویی، به ویژه هنرمندان بین المللی، این مهم پررنگ تر از موارد دیگر مطرح شد که این جشنواره جدا از اینکه یک رویداد منحصر به فرد هنری است، از نظر فضا، نحوه استقبال مردم و ابعاد مختلف بشدت خاص و جالب توجه است. این مسئله را با زمردیان در میان گذاشتیم و از او پرسیدیم کدامیک از جلوه های جشنواره قصه گویی امسال چنین دیدگاه و ذهنیتی را برای شرکت کنندگان و مردم ایجاد کرد.رییس جشنواره قصه گویی در این باره گفت: این مسئله از چند منظر قابل بررسی و تحلیل است. یکی از علتها این است که «قصه گویی» و «قصه شنیدن» در فرهنگ ایرانی از ریشه ای دیرینه برخوردار است و یک حس نوستالژیک میان خانواده های ایرانی، سبب شده شنیدن قصه ها و ارتباط تنگاتنگ با فضا و دنیای داستان ها برای مردم ما امری مأنوس باشد. ایرانیان معمولاً قهرمانانشان را دوست دارند و به آنان وفادارند. این یک حس فرهنگی کهن است که از دیرباز در بین مردم ما وجود دارد. ضمن اینکه جامعه ما تشنه رویدادهای فرهنگی است که آنان را با مباحث غنی فرهنگ ایرانی اسلامی پیوند می دهد. جشنواره قصه گویی طی بیست و دوسالی که از قدمت آن می گذرد، ریشه و بضاعت پربار و افتخارآمیزی را به دست آورده است. از رهگذر این جشنواره نوجوانان و جوانان بسیاری به عرصه حرفه ای قصه گویی وارد شده اند. در طول دو سال گذشته و دو دوره اخیر جشنواره قصه گویی تلاش کردیم تا این پیشینه موفق، با چند عنصر جدید پیوند بخورد. نخست اینکه در حوزه معرفی قصه گویی به خانواده ها و گسترش جغرافیای قصه گویی از کانون پرورش فکری به سراسر کشور عزیزمان تلاش کردیم.
او افزود: بی تردید همین شاخصه ها در مجموع چنان شاکله ای برای جشنواره ساخته اند که مخاطبان و شرکت کنندگان چنین تصویری از آن در ذهن خود ساخته اند و برایش وجوه فرهنگی فخیمی قائلند.
زمردیان در این باره با تأکید بر کارکردهای پردامنه جشنواره ادامه داد: ما امسال شاهد رشد کمی جشنواره قصه گویی بودیم. یکی در حوزه تعداد قصه گویان که به عدد ۱۷ هزار نفر رسید. دیگر اینکه ما شاهد افزایش مخاطبان قصه گویی بودیم. نه تنها در تهران، بلکه در استانهایی که جشنواره استانی قصه گویی را برگزار کردیم، هم تعداد قصه گویان و هم مخاطبان قصه گویی افزایش چشمگیری داشتند. در واقع در حوزه معرفی جشنواره به دیگران کانون توانسته موفق عمل کند. ضمن اینکه تلاش کردیم قصه گویی را با توجه به آیتم هایی که آنرا مدرن و خلاقانه کرده، جذابتر کنیم. به این معنی که آن بستری که مبنای روایت هنرمندانه قصه بوده، در کنار زبان بدن و اجرای جذاب قصه ها توانسته امروز در تلفیق با یکدیگر ارتباط موفقی با مخاطب این حوزه برقرار کند. از سوی دیگر، حضور چهره های موفق کانونی و هنرمندان در جشنواره، موجب شد تا مردم برای شنیدن این قصه ها بیشتر ترغیب شوند. البته در کنار جشنواره، برای اینکه استانداردهای لازم را نیز مد نظر داشته باشیم، کوشیدیم رویدادهای جنبی فرهنگی را نیز به جشنواره بیفزاییم. اتفاقی که خوشبختانه با استقبال خوب و علاقه مندی مردم مواجه شد.
رییس جشنواره با اشاره بر اولویت‌های فرهنگی این دوره از جشنواره قصه گویی گفت: ما تلاش کردیم نشاط و امید را به مخاطبمان القا کنیم. بر همین اساس دو شعار برای جشنواره انتخاب کردیم. شعار جشنواره دوره گذشته «تمرین زندگی» بود یا به عبارتی «خوب زندگی کردن تمرین می خواهد». امسال هم شعار «آینده ساختنی است» را انتخاب کردیم. شاید قصه را بتوان انباشت تجربه انسانها و مناسبات آنان در اعصار و نسلهای مختلف معرفی کرد؛ آرزوهایشان، خواسته هایشان، تمایلاتشان و دستاوردهایشان همگی در افسانه ها و روایتها خلاصه شده. اینها به طور غیر مستقیم به افراد آموزش می دهند که چطور زندگی کنند و آینده خودشان را بسازند. این نشاط و پویایی که در جشنواره وجود دارد و پیامی که به مخاطبانش منتقل می کند، خوشبختانه از سوی بازدیدکنندگان و شرکت کنندگان درک شد و بخوبی نسبت به آن واکنش نشان داده اند.
او همچنین مفهوم «صدور فرهنگ ایرانی» را در قالب اجراهای جشنواره قصه گویی امری فکر شده دانست و افزود: در این باره باید دو مقوله را در نظر گرفت. اساساً در دنیای امروز به جای دیپلماسی سخت و رسمی، این دیپلماسی نرم و مردمی است که حرف نخست را می زند. یعنی امروز مردم دنیا فارغ از رفتار دولتها، خودشان به یکدیگر نزدیک می شوند و مطالباتشان را در جوی صلح آمیز با هم مطرح می کنند. این یک پدیده زاده عصر مدرن است که از دل ارتباطات امروز شکل گرفته. از سوی دیگر، دنیای قصه ها ربطی به مرز و جغرافیای طبیعی ندارد و شاخصه های خودش را دارد. ما شاید گاهی فکر کنیم فلان قصه ریشه و مبنایی صرفاً ایرانی دارد، حال آنکه احتمال دارد همان قصه با تغییراتی در فرهنگ ها و کشورهای دیگر هم وجود داشته باشد. این نکته ها نشان می دهند قصه ها دنیای مردم امروز را ساخته اند و اشتراکات بسیاری دارند،اما وقتی که کشورها و مردم به یکدیگر نزدیک می شوند، «تبادل فرهنگی» شکل می گیرد و معتقدم یکی از دلایل برگزاری و دستاوردهای تمام جشنواره های فرهنگی و هنری در سطح دنیا باید نیل به همین مهم باشد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد کشور ما پیشینه فرهنگی غنی ای دارد. کشور ما، هم به لحاظ فرهنگی و هم بن مایه های اسطوره ای و قهرمانی، حرف های بسیاری برای گفتن دارد و تا مرزهای بسیاری نفوذ کرده و طرفداران بسیاری دارد.
زمردیان درباره اهداف کانون پرورش فکری از برگزاری جشنواره قصه گویی بیان کرد:به نظرم دو طیف، برنده واقعی جشنواره امسال بودند. اول قصه گویانی که از مرحله جشن ها شرکت کردند و تا مرحله نهایی بالا آمدند و سعی داشتند قصه ها را با شیوه های متفاوتی اجرا کنند. این متفاوت، جذاب و مدرن اجرا کردن قصه ها موجب جذب تماشاگران شد. جدا از اینکه چه مقامی کسب کردند. برنده دیگر و به نظرم مهمترین آنها، خانواده ها بودند که با وجود موارد بازدارنده ای همچون آلودگی هوای تهران، مشکلات اقتصادی و دغدغه های روزمره، بویژه در فضایی که انتخابهای بسیاری برای پر کردن اوقات فراغت شان وجود داشت، «قصه شنیدن» را انتخاب کردند. خانواده هایی که ترجیح دادند بچه هایشان را به جشنواره قصه گویی بیاورند و کودکانشان را با دنیای قصه ها پیوند دهند. به نظرم این مسئله جای یک تبریک بزرگ به جامعه ما دارد و بدون مبالغه، نشان می دهد مردم ما واقعاً فرهنگ دوست هستند و نیاز به این دارند که بسترهای فرهنگی برایشان ایجاد شود تا ارتباط آنان با فضاهای فرهنگی برقرار باشد.
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ادامه داد: ضمن اینکه در این باره معتقدم قصه گویی یکی از شیوه های مطالعه است؛ یعنی اگر ما ۱۷ هزار نفر قصه گو داشتیم، یعنی ۱۷ هزار نفر ترغیب کننده به مطالعه داشته ایم. با این وصف وقتی هزاران نفر در جشنواره شرکت می کنند، یعنی هزاران ساعت به آمار مطالعه کشور افزوده می شود. هدف دیگر ما این بود که شب یلدا را به عنوان شب قصه گویی معرفی کنیم. بالاخره ما فرهنگ و سنت هایی را داریم که آثار و دستاوردهای خوبی داشته اند. اینکه اعضای خانواده دور هم جمع می شدند و قصه گویی می کردند. این قصه گویی چند ویژگی داشته؛ انتقال مفاهیم فرهنگی، دلها را به یکدیگر نزدیک میکرده و یک مرجع در خانواده می ساخته. به این معنی که فرد قصه گو در مقام مرجع و بزرگ تر خانواده شناخته میشده. همچنین بر مبنای ارزش های خانواده، در فرایند قصه گویی، پروسه جامعه پذیری برای کودکان اتفاق می افتاده و آنان را برای قبول مسوولیت و ورود به زندگی آماده میکرده است.
او بر این باور است: یکی از اهداف کانون از برپایی این جشنواره تجدید و احیای این سنت هاست. پدیده قصه گویی یک پدیده تربیتی مهم است که بر کارکردهای خانواده و جمع شدن اعضای آن تاثیر دارد و آماده شدن مردم برای ورود به جامعه.
زمردیان در پایان گفت: امسال خیلی از سازمان ها، نهادها و ارگان‌ها به ما در برگزاری این جشنواره یاری رساندند. در این باره جا دارد از همکاری های صدا وسیما، شهرداری تهران، باشگاه خبرنگاران جوان، کانون زبان و ... که پرچم جشنواره را بالا نگه داشتند، قدردانی کنم. با این حال نباید این نکته را نیز ناگفته بگذارم که تک تک قصه ها در چنین رویدادی قابلیت بالایی برای پرداختن، بسط و ارزیابی دارند، ولی متاسفانه در کشور ما بعضاً فعالیت های فرهنگی را به صورت جزیره ای می بینند. حال آنکه در این فعالیتها باید به صورت ید واحده عمل کنند تا تاثیرگذاری شأن مضاعف شود. در این زمینه، از همه دستگاه ها دعوت می کنم برای تقویت جریان قصه گویی و اینکه شب یلدا تبدیل به شب قصه گویی شود، کمک کنند تا یک کار بزرگ و رویدادی ملی را در آینده در بستر همین جشنواره به مثابه ابزار فرهنگی جذاب و اثرگذاری رقم بزنیم.
