راه اندازی موسسه رسانه‌های تصویری یکی از همین ندانم کاری ها بود که آسیب زیادی به سینمای ایران و بیت المال زد.هرچند تاسیس آن توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحمیل شد،اما اگر وزیر یا معاون قدرتمندی در این وزارتخانه بر مصدر کار بود،پیش از تصویب در جلسات شرکت کرده و به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی توضیحات لازم را می داد تا چنین طرح هزینه بر و بی تاثیری را تصویب نکنند.
به بهانه پاسخ به نیازهای فرهنگی و در راستای ارتقا و تعالی سلائق و ذائقه عمومی جامعه در زمینه رسانه‌های دیداری و شنیداری، براساس دویست و نود و هشتمین جلسه مورخ بیست و دوم دی ماه ۱۳۷۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ماموریت داده شد تا در جهت مقابله با تهاجم فرهنگی و ارتقای سطح فرهنگ عمومی ضمن رفع محدودیت فعالیت های ویدئویی، نظام اجرایی فعالیت‌های سمعی و بصری از جمله تولید، تکثیر برنامه‌های ویدئویی و فروش و اجاره نوارهای تصویری و ویدئویی را طراحی کند.
پس از این مصوبه با تعجیل زیاد و بدون کارشناسی های لازم و برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت،در کوتاه ترین زمان ممکن موسسه رسانه‌های تصویری از سال ۱۳۷۲ کار خود را شروع کرد.
اهداف موسسه رسانه‌های تصویری چنین بود:
بسط و گسترش صنعت نمایش خانگی و استفاده از رسانه‌های سمعی و بصری و محصولات چند رسانه‌ای مختلف با توجه به فناوری روز از طریق تهیه، تولید و تأمین برنامه‌های مورد نظر اعم از منابع داخلی یا خارج از کشور، تکثیر و توزیع آن برنامه‌ها با ایجاد شبکه‌های توزیع، وارد کردن تجهیزات و دانش فنی کلیه رسانه‌های مورد نیاز و حمایت و کمک مالی به فعالیت‌های سینمایی و سمعی و بصری در چارچوب اهداف و خط مشی معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
برای این موسسه در اساسنامه وظایفی نیز در نظر گرفته شد که به این شرح است:
۱ –اجرای طرح‌های پژوهشی و فرهنگی در زمینه استفاده از رسانه‌های دیداری و شنیداری.
۲ – ارائه کلیه خدمات در زمینه تهیه و تولید برنامه‌های ویدیویی و چند رسانه‌ای.
۳ – ارائه خدمات در زمینه تأمین، تکثیر و توزیع برنامه‌های ویدیویی و چند رسانه‌ای.
۴ – ارائه خدمات در زمینه ورود برنامه‌های ویدئویی و چند رسانه‌ای از خارج کشور.
۵ – خرید و فروش برنامه‌های ویدیویی و چند رسانه‌ای به هر شکل و عنوان از قبیل بیع و صلح و معاوضه وغیره.
۶ –خرید، ورود و توزیع کلیه کالاها و تجهیزات مرتبط با صنایع دیداری و شنیداری (من جمله تجهیزات رایانه‌ای)به کشور.
۷ – ارائه خدمات فنی در زمینه تأسیس و راه‌اندازی رسانه‌های تصویری، مراکز تولید، تکثیر و عرضه محصولات نمایش خانگی و چند رسانه‌ای.
۸ – بسترسازی در زمینه توسعه و پیشرفت صنعت نمایش خانگی و محصولات چند رسانه‌ای در کشور.
۹ – کسب نمایندگی از شرکت ها و موسسات داخلی و خارجی در حوزه نمایش خانگی و محصولات چند رسانه‌ای.
۱۰ – همکاری، حمایت و مشارکت با بخش خصوصی در حوزه‌های نمایش خانگی و محصولات چند رسانه‌ای.
۱۱ – انجام و اجرای کلیه فعالیت‌های داخلی و خارجی که به طور مستقیم و غیرمستقیم جهت نیل به اهداف و وظایف مذکور موثر باشد.
موسسه رسانه های تصویری راه اندازی شد و اغلب مدیران و کارمندان آن که تجربه ای در این زمینه نداشتند،چشم بسته راه خود را آغاز کردند.در همان زمان نیز عده ای از دلسوزان عرصه رسانه و فیلمسازی با راه اندازی این موسس مخالفت کرده و اعتراض خود را اعلام داشتند،اما گوش شنوایی نبود.در کنار مخالفان،تعدادی کاسب مسلک نیز که بازار جدیدی برای کسب درآمد بیشتر و بی دردسر به روی شان باز شده بود،از راه اندازی موسسه رسانه های تصویری استقبال کرده و بانیان آن را ستودند!اولین افرادی که با این موسسه همکاری و پول های کلان برای ساخت فیلم های ویدیویی ضعیف از آن دریافت کردند جزو همین گروه بودند.
یکی از دلایل مهم راه اندازی این موسسه وجود بازار قاچاق انواع فیلم های خارجی و ایرانی در بازار بود که هیچ کنترلی روی آنها نبود.هرچند خرید و فروش دستگاه ویدیو و فیلم های ویدیویی در ظاهر جرم بود و با کسانی که در این عرصه فعال بودند برخورد قهری شده و دستگاه ها و فیلم های شان توقیف می شد،اما چنان شغل پر سودی بود که با وجود چنین برخوردهایی کسی دلش نمی آمد از این کار پر درآمد که بازار خوبی هم داشت دست بردارد.
موسسه رسانه های تصویری به وجود آمد که با کار فرهنگی،عنان بازار فیلم های ویدیویی را به دست گرفته و همه فیلم ها از کانال آن وارد بازار شوند،اما خیالی خام بود و هدر دهنده پول بیت المال.
پس از راه اندازی این موسسه بساط بازار قاچاق فیلم برچیده که نشد هیچ،بلکه بر حجم و شدت آن نیز افزوده شد.زیرا فیلم های تولیدی موسسه رسانه های تصویری غیر جذاب بودند و کیفیت پایین داشتند.اگر هم فیلمی خارجی را توزیع می کردند یا فیلم بسیار ضعیفی بود و یا سانسور فراوان داشت.محدود و ممنوع کردن فیلم های خارجی نیز مزید بر علت شد،چون مردم نمی توانستند فیلم های خوب و به روز خارجی را در سینماها ببینند،ناخواسته برای به دست آوردن این گونه فیلم ها سراغ بازار قاچاق می رفتند.استقبال مردم و علاقه مندان به فیلم های خارجی که در بازار قاچاق به وفور یافت می شد،آنچنان زیاد بود که بسیاری از راه تکثیر و فروش فیلم های خارجی به ثروت کلانی رسیدند.حجم فیلم های قاچاق در بازار چنان زیاد بود که تولیدات موسسه عریض و طویل رسانه های تصویری اصلا به چشم نمی آمد.تقریبا تمام تولیدات این سازمان زیان ده بودند.در این میان فقط کسانی که بودجه های کلان از موسسه رسانه های تصویری برای تولید فیلم های ویدیویی بی کیفیت گرفتند سود خوبی به جیب زدند.بسیاری از کارگردانانی که به دلیل ضعف جایی در سینما پیدا نمی کردند دست به دامان این موسسه می شدند.متاسفانه این موسسه مانند تلویزیون گاهی سفارش چند کار را همزمان به یک تهیه کننده یا کارگردان آشنا می داد و آنان نیز پول را گرفته و کارگردانی را به افراد جوانی با دستمزد پایین می سپردند و باقی پول را خودشان به جیب زدند!
مشکلاتی که این موسسه ایجاد کرد بسیار زیاد است،از جمله بالا بردن دستمزد بازیگران.اگر قرار باشد به تمام مشکلات و آسیب هایی که موسسه رسانه های تصویری بر پیکر سینمای ایران و سینماگران وارد آورده را یک به یک شرح دهیم،بی شک کتابی قطور را می طلبد که از حوصله بحث و مردم خارج است.
آنچه مهم است،این مورد است که موسسه رسانه های تصویری،نه تنها به اهداف اولیه خود که مهم ترین شان جمع کردن بازار قاچاق فیلم و کنترل توزیع از کانال این موسسه بود،نرسید،بلکه نتیجه عکس نیز داد و قاچاق فیلم چنان گسترده شد که همه چیز را تحت شعاع قرار داد،حتی برخورد قهری و زیر غلتک نهادن برخی از دی.وی.دی ها و سی.دی ها نیز جواب نداد و فقط چند دستفروش کم سرمایه را از زندگی ساقط کرد!
سود حاصل از فروش فیلم های قاچاق چندان بود که برخی از تولید کننده های فیلم های سینمایی با اینکه در ظاهر بر علیه قاچاق فیلم فریاد سر داده و گریبان چاک می کردند،اما در خفا و از راه های مختلف برای کسب درآمد بیشتر،فیلم های خود را وارد بازار قاچاق می کردند.در ظاهر بسیاری به دادگاه ها شکایت کردند و نیروی انتظامی را به کمک طلبیدند،اما در طول این سه دهه،حتی یک نفر از گردن کلفتان و بانیان اصلی بازار قاچاق فیلم دستگیر و به مجازات نرسید،آنانی را که گرفتند،فقط فروشندگان خرده پایی بودند که برای سیر کردن شکم همیشه گرسنه شان وارد این کار شده بودند.
اگر غیر از این بود و هست،مدیران دولتی سینما و تهیه کنندگان شاکی و مدعی، لااقل یکی را به عنوان سردمدار این نوع قاچاق به دادگاه ها و رسانه ها معرفی می کردند!بارها نوشتیم و گفتیم،اما تا کنون ،حتی نام یکی از مسببان اصلی را نیز اعلام نکرده اند!
موسسه رسانه های تصویری سال ها بود که در برابر بازار قاچاق دست ها را بالا برده و لنگ سفید پهن کرده بود،اما چرا هنوز این موسسه برپا بود؟بی شک دلیل آن مسائل پشت پرده و چرخش اقتصادی نامتعارفی بود که اکثر جامعه از آن بی خبر بوده و هستند!
مرحله بعدی ورود بخش خصوصی به عرصه رسانه های تصویری بود که آنها نیز نتوانستند از پس بازار قاچاق بربیایند.
راه اندازی شرکت های خصوصی در این حوزه یکی از بزرگ ترین میخ هایی بود که بر تابوت موسسه رسانه های تصویری کوبیده شد،آخرین میخ، دانلود سریع و بی دردسر فیلم های روز خارجی و ایرانی بود که از کنترل هرمدیر و سازمانی خارج بود.راه اندازی VOD ها نیز کارگر نبوده و نخواهد بود.
سال ها بود که موسسه رسانه های تصویری به اداره ای متروک تبدیل شده بود وبه صورت رفع تکلیف کار انجام می داد و بودجه بیت المال را دور می ریخت.چند باری هم دفتر جشنواره فیلم فجر شد و به این جشنواره پول تزریق کرد.
راه اندازی موسسه رسانه های تصویری از همان آغاز، مشخص بود راهی است که به ترکستان ختم می شود که شد،مانند مدرسه عالی سینما که بی دلیل تاسیس شد،کلی هم بودجه هدر داد و سپس منحل شد!
عجیب است که مدیران وزارت ارشاد و سازمان سینمایی هرگز به حرف افراد کاربلد،با تجربه و دلسوز توجه نکرده و نوشته های شان را ندیده و نمی بینند تا دیگر از این اشتباه های مهلک مرتکب نشوند،البته این اشتباه های ویران کننده برای عده ای سازنده است و سود در پی دارد!برای همین بارها و بارها مرتکب این اشتباه ها شده و می شوند!
از آسیب های مهم دیگری که موسسه رسانه های تصویری بر پیکر سینمای ایران زد،فراری دادن تماشاگران از سینماها بود،زیرا مخاطبان کمتر حاضر بودند کلی پول خرج کنند تا به سینما بروند،صبر می کردند تا کپی فیلم ها بیرون بیاید و با هزینه بسیار کمتری آن را تهیه کرده و ببینند.فیلم های خارجی را هم که از دستفروشان با قیمت کم و در اسرع وقت تهیه می کردند.
عده ای تولید کننده نیز با زدوبند یا بی زدوبند، فیلم شان را پس از اکران شکست خورده با قیمت گزاف به موسسه رسانه های تصویری می فروختند ، خدا برکتی گفته و قهقهه زنان از موسسه بیرون می آمدند.
سر انجام سازمان سینمایی وزارت ارشاد حکم به تعطیلی مدرسه عالی سینما و ادغام موسسه رسانه های تصویری داد تا آب ها از آسیاب بیفتد!
با تودیع مهدی یزدانی از سازمان سینمایی ،موسسه رسانه های تصویری رسما تعطیل و بخشی از وظایف آن به دیگر موسسات، سازمان و دوایر ستادی آن منتقل شد.
@nasrodinmolla
