برخی از کارگردانان بنام سینمای جهان در جنگ های اول و دوم جهانی شرکت داشته اند،برای همین در فیلم های شان تصویر بهتر و درست تری از نبردها و داستان های جنگی به تصویر کشیده اند.آثاری که در ژانر جنگی ساخته شده و می شوند بیشمارند،اما همچنان این ژانر محبوبیت خود را بین سینماگران،منتقدان و مخاطبان دارد.فیلم های فراوانی توسط کارگردان بزرگی درباره وقایع جنگ های جهانی اول و دوم ساخته شده اند که در تاریخ سینما ثبت هستند.
ساخت فیلم های جنگی به دهه های گذشته برنمی گردد،زیرا در سال های اخیر نیز فیلم های جنگی تاثیرگذاری توسط کارگردانان نسل جدید ساخته شده است که یکی از بهترین های آن «دانکرک» ساخته کریستوفر نولان کارگردان صاحب اندیشه سینمای جهان است که یک شاهکار در این ژانر محسوب می شود.این فیلم نظر منتقدان را جلب کرد و آن را ستودند. واقعه «دانکرک» از نگاه کریستوفر نولان،دیدگاهی منحصر به فرد است.
فیلم مهم بعدی که سال ۲۰۱۹ اکران شد،اثر برجسته «۱۹۱۷» ساخته سم مندس کارگردان مطرح جهان است که با اولین فیلمی که ساخت صاحب جایزه اسکار شد. مندس در نزد مخاطبان بیشتر به خاطر ساخت دو فیلم جیمزباندی معروف است،اما منتقدان و علاقه مندان سینما با این فیلمساز آشنایی دیرینه دارند.
فیلم «۱۹۱۷» شاهکاری بی نظیر است که توسط یک کارگردان کار بلد و صاحب سبک ساخته شده است.به تصویر در آوردن وقایع جنگ جهانی اول که بیشتر از یک قرن از تاریخ آن می گذرد بسیار سخت و دشوار است،دشوار تر از آن جلب نظر منتقدان و مخاطبان است که سم مندس با ساخت فیلمی حرفه ای که حرف های جدیدی دارد توانسته به تمام خواسته ها برسد.
پیتر جکسون سال ۲۰۱۸ فیلم مستندی را ساخت و اکران کرد به نام «آنها نباید پیر شوند»( They Shall Not Grow Old) . این مستند نیز به وقایع جنگ جهانی اول می پردازد.جکسون در این فیلم با ابتکار و سختکوشی خود توانسته وقایع جنگ جهانی اول و سربازانش را به گونه ای زنده کند و حس خاصی را در طول فیلم جریان دهد که بیننده با تمام وجود آن را حس کرده و آن روزگار تلخ را درک کند.در این مستند صحنه هایی دیده می شود که پیش از آن یا دیده نشده و یا کمتر نمایش داده شده بود.
این احتمال وجود دارد که سم مندس نگاه ویژه ای به مستند پیتر جکسون داشته و در طراحی های صحنه از آن استفاده کرده باشد،زیرا برخی از صحنه های فیلم «۱۹۱۷» بسیار شبیه مستند«آنها نباید پیر شوند» است.
سم مندس فیلمنامه فیلم «۱۹۱۷» را با مشارکت کریستی ویلسون و بر اساس خاطرات پدربزرگش از جنگ جهانی اول نوشته است.
داستان فیلم در بهار سال ۱۹۱۷ در شمال فرانسه اتفاق افتاده است.قصه فیلم بسیار ساده است، دو سرباز جوان ماموریت می یابند تا از بین خطوط دشمن رد شده و خود را به یک گردان ۱۶۰۰ نفره برسانند تا جلوی دستور حمله توسط فرمانده گردان را بگیرند،زیرا دشمن برای آنان کمین گذاشته است،اما پرداخت آن بسیار پیچیده و حرفه ای است که تنها از عهده کارگردانان بزرگ و صاحب اندیشه ای چون سم مندس برمی آید.
بیشتر پلان های طولانی این فیلم نماهای تعقیبی است که طراحی و اجرای آن بسیار سخت و زمانبر است،زیرا با کوچک ترین اشتباه باید بارها و بارها تکرار شوند.حرکت بازیگران در سنگرهای پیچ در پیچ و تعقیب آنان توسط دوربین،فقط یک نمای معمولی نیست،زیرا با عمق میدانی که در این پلان های تعقیبی وجود دارد،سختی های جنگ و مصیبت های سربازان در آن به وضوح دیده می شود.هر گوشه این سنگر طولانی با طراحی های خاص سم مندس،موقعیت سربازان و حال و روز وحشتناک شان به تصویر در می آید.اگر دوربین برای نشان دادن وضعیت سربازان ،هرکدام از آنان را تک تک در قاب می گرفت،هرگز این چنین ملموس و باور پذیر نمی شد.این سبک فیلمبرداری،آن هم در یک فیلم جنگی شاهکاری است که شاید بعد از این نیز کمتر اتفاق بیفتد،زیرا دشواری های بسیاری دارد و صبر فراوان می طلبد.
بیرون از سنگر نیز اکثر پلان ها تعقیبی و طولانی است.سم مندس از طریق این نوع فیلمبرداری تمام وقایع سخت و اسفناک جنگ،از جمله کشته های بیشمار را که روی زمین ، لابلای سیم خاردارها و سنگرها افتاده اند را به خوبی و تاثیر گذار نشان داده است. مندس برای نشان دادن آسیب های جنگ و وقایع دردآور آن از انفجار و تیراندازی کمتر استفاده کرده و بیشتر به نشانه های آن که همه جا دیده می شوند پرداخته است.
جرج مکای، دین-چارلز چپمن، بندیکت کامبربچ، کالین فرث، مارک استرانگ، ریچارد مدن، اندرو اسکات و جیمی پارک بازیگران فیلم «۱۹۱۷»هستند.
دو بازیگر جوان این فیلم جرج مکای، دین-چارلز چپمن نقش های اصلی را بازی می کنند و بازیگران بزرگی چون بندیکت کامبربچ و کالین فرث تنها در یک صحنه حضور دارند.
اسکافیلد (جرج مکای) و بلیک (دین-چارلز چپمن) دو سربازی هستند که انجام ماموریت را به عهده گرفته و به دل خطر می زنند. برادر بلیک نیز یکی از افسران گردانی است که قرار است به سمت آلمانی ها هجوم ببرند،این موضوع بار احساسی را نیز به فیلم می افزاید. اسکافیلد که شخصیت منحصر به فرد خود را دارد،از ابتدا با انجام این ماموریت مخالف است و با اکراه آن را پذیرفته است.در طول فیلم نیز چند بار نشانه هایی از این مخالفت بروز می کند.در صحنه غافلگیر کننده سقوط یک هواپیمای آلمانی،بلیک توسط خلبان کشته می شود و اسکافیلد به تنهایی و با گذشت از موانع سخت، موفق می شود خود را به گردان برساند و از یک فاجعه جلوگیری کند.
بازی این دو بازیگر جوان و با آتیه،به خصوص جرج مکای نظر بسیاری را جلب کرد.استفاده از این دو بازیگر جوان و موفقیت آنان بی شک مرهون هدایت های سم مندس است.
یکی دیگر از نکات برجسته فیلم «۱۹۱۷» طراحی صحنه بی نظیر آن است که طراح با هدایت سم مندس توانسته،صحنه های جنگ ،سنگرها و ویرانی ها را به خوبی طراحی کرده تا همه چیز واقعی جلوه کنند.بی شک یکی از بهترین طراحی های صحنه فیلم های جنگی در تاریخ سینماست.
سم مندس با ساخت این فیلم نشان داد هنوز حرف های ناگفته بسیاری در سینما دارد که با توانایی هایی که در او وجود دارد در آینده نیز آثار تاثیرگذاری تولید خواهد کرد.
مطمئنا اگر سخت کوشی های مندس و فیلمبردار معروف و کاربلدش راجر دیکینز نبود، فیلم «۱۹۱۷» هرگز نمی توانست به این موفقیت ها برسد.
سال ۲۰۱۹ فیلم های مطرح و پر سروصدایی چون:«ایرلندی» مارتین اسکورسیزی ،«جوکر» تاد فیلیپس و «روزی روزگاری هالیوود» کوئنتین تارانتینو روی پرده رفتند،اما بی شک فیلم «۱۹۱۷» سم مندس یک سر و گردن از همه آنها بالاتر است.
این فیلم توانسته جایزه های متعددی را از گلدن گلوب، انجمن تهیه کنندگان آمریکا و انجمن منتقدان به دست آورد. «۱۹۱۷» همچنین در ۱۰ رشته کاندید جایزه اسکار است که همه آنها نشان دهنده موفقیت این فیلم است.اگر اتفاق خاصی نیفتد، به احتمال زیاد جایزه بهترین فیلم و جوایز دیگری نیز در مراسم اسکار «۱۹۱۷» به آن تعلق خواهد گرفت.
امیدواریم مدیران سینمای کشور ترتیبی اتخاذ کنند تا این فیلم مطرح جهانی که هیچ گونه صحنه سانسوری نیز ندارد به طور گسترده در سینماهای کشور اکران شود تا مخاطبان سینمای ایران نیز از دیدن آن لذت ببرند.همچنین کلاس آموزشی خواهد بود برای فیلمسازان ایرانی،به خصوص آنانی که در زمینه فیلم های جنگی فعال هستند تا درس بگیرند که چگونه می شود فیلم خوب و تاثیر گذار ساخت.
دشمنان اکران فیلم های خارجی نیز به خود بیایند و دست از لجاجت و دشمنی با سینما و مخاطبان ایرانی بردارند و زمینه نمایش فیلم های خوب خارجی را فراهم کنند.
@nasrodinmolla
